Aleyna Sevim – Yazar ve sunucu Metin Uca’nın yaşamını yitirmesine neden olan şah damarı tıkanıklığı hastalığı, farkına varılması güç bir rahatsızlık. Erken dönemlerde semptom göstermeden ilerleyebilen hastalık, sigara, düzensiz beslenme, yüksek kolesterol ve tansiyon gibi faktörlerle ilerleyebiliyor. Tıkanıklık, konuşma güçlüğü gibi belirtilerin yanı sıra hareket ve his kaybına neden olabilen hastalık, özellikle 40 yaşın üzerindekileri tehdit ediyor. Yanlış beslenme ve hareketsizlik nedeniyle daha genç yaşlarda da görülebiliyor. Özellikle genetik yatkınlığı olan her yaştan bireyin risk altında olduğunu söyleyen uzmanlar, baş dönmesi, denge şikayetleri, konuşma problemleri, unutkanlık, kol ve bacakta güç kaybı,işitme kaybı gibi belirtilerde, doktora gidilmesi gerektiğini söylüyor.
‘Erken teşhis çok önemli’
Medipol Üniversitesi Çamlıca Hastanesi’nden Prof. Dr. Yüksel Doğan, şah damarı tıkanıklığının dünyadaki ölümlerin 3. nedeni olan inmenin başlıca sebebi olduğunu anlattı: “Yaşa bağlı olarak sıklığı artan bir durum. Kalp damar ve ayak damar tıkanıklığı olanların yüzde 40-50 oranında şah damar tıkanıklığı vardır. Sebebi, kireçlenmedir. Genç hastalardaki nedeni ise bağ dokusu olabiliyor.
Bu hastaların önemli bir kısmının hiçbir şikayetinin olmadığı görülebiliyor. Erken teşhis çok önemli.”
Devlet hastanesinde ücretsiz
Sağlık Bakanlığı kaynaklarına göre, şah damarı tıkanıklığı hastalığı şüphesinde ve tanı konulduğunda, devlet hastanelerinde ücretsiz olarak MR anjiyografi ya da BT anjiyografi ve klasik ‘konvansiyonel’ şah damarı anjiyografisi yapılıyor. Tetkikin damarları renklendiren bir ilaç ile yapıldığını belirten yetkililer, ilacın damardan verilerek 5 dakikada çekim yapıldığını aktardı.
600 bin kişide damar darlığı
Şah damarında yüzde 50’den fazla darlık olan kişi sayısının 30-79 yaş arası nüfusta yüzde 1,5 olduğunu ve ülkemizde 600 bin kişinin bu şekilde hayatını idame ettirdiğini aktaran Sağlık Bilimleri Üniversitesi Siyami Ersek Hastanesi’nden ve Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği Genel Sekreteri Doç. Dr. Murat Sargın şunları söyledi: “Sigara, kontrolsüz diyabet, yüksek kolesterol, obezite, ailede koroner arter hastalığı veya şah damarı hastalığı öyküsü olması risktir. Bulanık görme, kısmi görme bozuklukları, bilinç bulanıklığı, uyuşma, şah damarında daralma belirtisi olabilir. Risk faktörleri varsa kişi doktora başvurmalı.”
Genetik yatkınlık etkili oluyor
İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Kardiyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Selen Yurdakul, genetik yatkınlığın şah damar tıkanıklığı hastalığında çok önemli olduğunu belirterek şunları aktardı: “Ailesinde kalp damarı, beyin damarı tıkanıklığı olanlarda da bu genetik yük var. Diğer risk faktörleri arasında sigara, kolesterol yüksekliği, yüksek tansiyon, diyabet ve insülin direnci bulunuyor. Stres ve obezite de önemli bir faktör. Bazen hastalık belirtisi olmayabiliyor. Risk faktörleri taşıyanların ultrasonla boyun damarlarına bakıyoruz. Erken yakalanırsa ani ölüm ve felç önlenebilir.”
